Sporen verzamelen

Varens kunnen op verschillende manieren vermeerderd worden. Een aantal varens vermeerdert zich door middel van uitlopers, andere soorten die door middel van broedknoppen.

Willen we alle andere soorten vermeerderen dan zijn we afhankelijk van het vermeerderen door middel van sporen. Dit lijkt een ingewikkelde manier, maar dat valt wel mee. Om teleurstelling te voorkomen is nauwkeurig handelen van belang.

Als we een mooie varen zien die we door middel van sporen willen vermeerden is het aan te bevelen een aantal maatregelen te nemen om te zorgen dat het goed lukt. Het opkweken van varens uit sporen kan een wat langduriger kwestie zijn en dan is het een teleurstelling als de inspanningen voor niets gedaan blijken te zijn.  Het vermeerderen door middel van sporen begint met het verzamelen de sporen. Rens Huibers  (onze sporenbankbeheerder) laat zijn methode hieronder zien.

stap 1 In een per varensoort wisselende periode van het jaar rijpen de sporen van verschillende soorten varens. Kijk regelmatig of de sporen rijp zijn. De sporen bevinden zich bij de meeste soorten varens onder het blad. Het is niet zo dat in alle gevallen alle bladeren van een plant sporen dragen.			stap 2 Sporen bevinden zich onder het blad in zogenaamde sporenhoopjes (Sori). In deze sporenhoopjes bevinden zich vele sporangia. Dit zijn doosjes die de sporen bevatten.
stap 3 Bij nader beschouwen zijn de sporen licht van kleur en het oppervlak van de sporendoosjes glanzend. Er ligt nog een vliesje over de sporangia. Hier kunnen we nog niets mee, sporen rijpen niet na als het blad geplukt is			stap 4 Bij dit blad zijn de sporen duidelijk donker van kleur. We kijken nog wat preciezer.
stap 5 De sporen zijn donker van kleur. Het dekvliesje (indusium) dat de sporenhoopjes beschermt is teruggeslagen. Wanneer de omstandigheden goed zijn zullen de sporangia zich openen en zullen de sporen vrij komen. De natuurlijke omstandigheden zijn gunstig als het relatief warm en droog weer is. Dit is het moment om de sporen te verzamelen.			stap 6 Als de sporen los gelaten zijn blijven de lege sporangia over. Wanneer u dit aantreft bent u te laat.
stap 7 Nog een keer op een rij: L – R: Rijp – onrijp overrijp.			stap 8 Neem het blad met de rijpe sporen en spoel het voorzichtig af met koud water. Dit wordt gedaan om de eventuele sporen van een andere soort varen kwijt te raken.
stap 9 Van het afgespoelde blad worden de delen met de rijpe sporen afgeknipt. De voorkeur heeft het om dit met een schaar te doen die ook afgespoeld is.			stap 10 De afgeknipte delen worden op een schone doek gelegd om te drogen.
stap 11 Grondig drogen. Druk de doek stevig op de bladdelen.			stap 12 Herhaal het drogen nog een keer als de bladdelen omgedraaid zijn.
stap 13 Neem de bladdelen en vouw ze in een schoon stuk papier.			stap 14 Sporen invouwen.
stap 15 Sporen invouwen.			stap 16 Altijd de naam en het liefst ook datum vermelden. Wanneer u de sporen aan anderen geeft vermeld dan ook uw naam.
stap 17 Pakketje met naam.			stap 18 Als het blad enige tijd droog bewaard is zullen de sporen los laten.
stap 19 En zien we vaak een bruinig poeder liggen. Dit poeder bestaat niet alleen uit sporen maar ook uit sporendoosjes, de sporangia.			stap 20 Met het reinigen van de sporen maken we de kans op een goed zaairesultaat zo groot mogelijk. We moeten het afval (delen van het droge varenblad en losgelaten sporendoosjes) dus kwijt.
stap 21 We maken gebruik van het verschillende “gedrag” van sporen en het afval. Als we het papier wat scheef houden en er kleine tikjes tegen geven valt het afval snel naar beneden en blijven de sporen min of meer kleven aan het papier.			stap 22 Grovere delen weg nemen met een pincet, schuif de rest van het afval van het papier af.
stap 23 Als resultaat blijven er redelijk schone sporen over.			De sporen kunnen nu gezaaid worden, ga naar Varens zaaien en opkweken.De sporen kunnen ook bewaard worden in een van aluminium folie gevouwen pakketje in de vriezer. Plak er een sticker met de naam op of stop het pakje in een plastic zakje met de naam erop.