Terug naar Groeiplaatsen Vorige # 1 / 1 Volgende Terug naar boven 20128 weergaven Delen

Lijst van varens in Nederland en in België

18 sept 2022 Overzicht van varens en varenverwanten in Nederland In Nederland komen er relatief veel ’wilde’ soorten varens en varenverwanten voor. De Nederlandse Varenvereniging probeert in deze rubriek een actueel overzicht te geven om welke soorten het hier gaat - in woord en beeld - en waar ze in Nederland te vinden zijn. Nederland is qua oppervlakte een relatief klein land met een weinig diversiteit aan landschappen ten opzichte van bergachtige streken. Ondanks dat komen er veel varens en varenverwanten - kortweg: sporenplanten - voor. In totaal circa 70 soorten en diverse kruisingen. En er worden er steeds méér ontdekt. En er zullen er nog wel méér volgen. Enerzijds omdat het klimaat verandert en er daardoor varensoorten uit zuidelijke streken naar boven opschuiven en anderzijds omdat er door de toenemende verstedelijking er zich steeds nieuwere en bijzondere groeiplaatsen voor varens ontstaan. Varens in rioolputten, op weg- en spoorviaducten, enz. enz. Ook ’ontsnappen’ er ’vreemde’ (uitheemse) varensoorten uit tuinen van liefhebbers. Er is een terechte vrees; dat de leden van de Nederlandse Varenvereniging onbedoeld meehelpen aan een zekere floravervalsing. Voorbeelden van dit soort exoten, die inmiddels in Nederland zijn ingeburgerd, zijn bijvoorbeeld de IJzervaren (Cyrtomium falcatum), of de Oostenrijkse struisvaren (Matteuccia struthiopteris), en nog wat recenter de Bolletjesvaren of Gevoelig varen (Onoclea sensibilis). De Nederlandse Varenvereniging vindt dat op haar website een actueel overzicht van de Nederlandse varens en aanverwanten zeker niet mag ontbreken, vandaar de publicatie van de onderstaande lijst. Deze lijst is vervolgens, aan de hand van de laatst geaccepteerde wetenschappelijke inzichten betreffende deze groep, ingedeeld. Vandaar dat u ook zult aantreffen dat bijvoorbeeld de Equisetales, de paardenstaarten, te vinden zijn onder de Filicales: ’de echte varens’. Uit recent DNA-onderzoek is gebleken dat deze groep, hoewel totaal géén varenuiterlijk, toch volledig bij de ’echte varens’ moet worden ingedeeld. Dit trouwens óók tot grote verrassing bij de wetenschappers zelf... Hieronder vindt u het overzicht met inheemse varens en varenverwanten die u in de Nederland kunt aantreffen. Dit zijn de nieuwste inzichten. De lijst is overgenomen uit: Haverman, R., R.H.M.J. Lemmens, E.L.A.N. Simons, I. de Ronde en J.H.J. Schamineé (red) (2021) Nova Flora Neerlandica. Lycopodiopsida & Polypodiopsida. Uitgave KNNV uitgeverij. 275 pp. Varens en varenachtigen, in het Latijn de Pteridophyta worden onderscheiden in twee klassen, te weten:1- Lycopodiopsida - wolfsklauwachtigen en biesvarens2- Polypodiopsida - varens en paardenstaarten Deze klassen zijn op hun beurt te verdelen in orden, families, geslachten en soorten.1.0 - Lycopodiopsida | klassewolfsklauwen en biesvarens • 1 orde, 2 families, 4 geslachten 1.1 - Lycopodiales | orde • 2 families, 5 geslachten, in totaal 7 soorten 1.1.1 - Lycopodiaceae | familie wolfsklauwfamilie • 5 geslachten, 5 soorten 1.1.1.1 - Diphasiastrum | geslacht • 1 soort Diphasiastrum tristachyum - Kleine wolfsklauw 1.1.1.2 - Huperzia | geslacht • 1 soort Huperzia selago - Dennenwolfsklauw 1.1.1.3 - Lycopodiella | geslacht • 1 soort Lycopodiella inundata – Moeraswolfsklauw 1.1.1.4 - Lycopodium | geslacht • 1 soort Lycopodium clavatum – Grote wolfsklauw 1.1.1.5 - Spinulum | geslacht • 1 soort Spinulum annotinum – Grote wolfsklauw 1.2.1 - Isoëtaceae | familie biesvarenfamilie • 1 geslacht, 2 soorten 1.2.1.1 - Isoëtes | geslacht • 2 soorten (2 inheems) Isoëtes echinospora – Kleine biesvaren Isoëtes lacustris – Grote biesvaren Overige Taxa Lycopodopsida 1.3.1.1 Selaginella | geslacht Selaginella kraussiana 2.0 - Polypodiopsida | klassevarens en paardenstaarten • 2 ordes, 15 families, 26 geslachten 2.1 - Filicales | orde 2.1.1 - Equisetaceae | familie paardenstaartenfamilie • 1 geslacht, 9 soorten 2.1.1.1 - Equisetum | geslacht • 9 soorten, 5 kruisingen Equisetum arvense – Heermoes Equisetum fluviatile – Holpijp Equisetum palustre – Lidrus Equisetum sylvaticum – Bospaardenstaart Equisetum telmateiae – Reuzenpaardenstaart Equisetum x litorale – Bastaardpaardenstaart Equisetum hyemale – Schaafstro Equisetum ramosissimum – Vertakte paardenstaart Equisetum variegatum – Bonte paardenstaart Equisetum scirpoides - Dwergpaardenstaart Equisetum x ascendens Equisetum x meridionale Equisetum x moorei - Vertakt schaafstro Equisetum x trachyodon - Ruwe paardenstaart 2.2 - Ophioglossales | orde 2.2.1 - Ophioglossaceae | familie addertongfamilie • 2 geslachten, 4 soorten 2.2.1.1 - Botrychium | geslacht • 2 soorten Botrychium lunaria – Gelobde maanvaren Botrychium matricarlifolium - Vertakte maanvaren 2.2.1.2 - Ophioglossum | geslacht • 2 soorten Ophioglossum vulgatum – Addertong Ophioglossum azoricum – Azorenaddertong (B) 2.2.2 - Osmundaceae | familie koningsvarenfamilie • 2 geslachten, 2 soorten 2.2.2.1 - Osmunda | geslacht • 1 soort Osmunda regalis – Koningsvaren 2.2.2.2 - Claytosmunda | geslacht • 1 soort Claytosmunda claytoniana – Amerikaanse koningsvaren 2.2.3 - Salviniaceae | familie vlotvarenfamilie • 2 geslachten, 4 soorten 2.2.3.1 - Azolla | geslacht • 2 soorten Azolla filiculoides – Grote kroosvaren Azolla cristata – Kleine kroosvaren 2.2.3.2 - Salvinia | geslacht • 2 soorten Salvinia natans – Kleine vlotvaren Salvinia molesta – Grote vlotvaren 2.2.4 - Marsileaceae | familie pilvarenfamilie • 2 geslachten, 2 soorten 2.2.4.1 - Marsilea | geslacht • 1 soort Marsilea quadrifolia – Klaverbladvaren 2.2.4.2 - Pilularia | geslacht • 1 soort Pilularia globulifera – Pilvaren 2.2.5 - Pteridaceae | familie lintvarenfamilie • 2 geslachten, 9 soorten 2.2.5.1 - Pteris | geslacht • 3 soorten Pteris multifida - Gevleugelde lintvaren Pteris cretica – Lintvaren Pteris vittata (B) 2.2.5.2 - Adiantum | geslacht • 5 soorten• 3 soorten Adiantum aleuticum Adiantum pedatum - Hoefijzervaren Adiantum raddianum – Fijn venushaar Adiantum diaphanum – Smal venushaar Adiantum capillus-veneris - Echt venushaar 2.2.6 - Dennstaedsiacea | familie adelaarsvarenfamilie • 1 geslacht, 1 soort 2.2.6.1 - Pteridium | geslacht • 1 soort Pteridium aquilinum – Adelaarsvaren 2.2.7 - Cystopteridaceae | familie • 2 geslachten, 3 soorten 2.2.7.1 - Cystopteris | geslacht • 1 soort Cystopteris fragilis – Blaasvaren 2.2.7.2 - Gymnocarpium | geslacht • 2 soorten Gymnocarpium dryopteris – Gebogen driehoeksvaren Gymnocarpium robertianum – Rechte driehoeksvaren 2.2.8 - Aspleniaceae | familie streepvarenfamilie • 1 geslacht , 10 soorten 2.2.8.1 - Asplenium | geslacht • 10 soorten Asplenium adiantum-nigrum – Zwartsteel Asplenium ceterach - Schubvaren Asplenium fontanum – Genaalde streepvaren Asplenium foreziense – Forez streepvaren Asplenium obovatum subsp. lanceolatum - Lancetvormige streepvaren Asplenium ruta-muraria – Muurvaren Asplenium scolopendrium – Tongvaren Asplenium septentrionale – Noordse streepvaren Asplenium trichomanes – Steenbreekvaren Asplenium viride – Groensteel 2.2.8 - Woodsiaceae | familie • 1 geslacht, 1 soort 2.2.8.1 Woodsia | geslacht • 1 soort Woodsia ilvensis –Roestbruine wimpervaren 2.2.9. Onocleaceae | familie2 geslachten, 2 soorten 2.2.9.1 - Matteuccia | geslacht • 1 soort Matteuccia struthiopteris – Struisvaren 2.2.9.2 Onoclea | geslacht • 1 soort Onoclea sensibilis – Bolletjesvaren 2.2.10 - Blechnaceae | familie dubbellooffamilie • 1 geslacht, 1 soort 2.2.10.1 - Struthiopteris | geslacht • 1 soort Struthiopteris spicant – Dubbelloof 2.2.11 - Atheriaceae | familie wijfjesvarenfamilie • 1 geslacht, 1soort 2.2.11.1 - Athyrium | geslacht • 1 soort Athyrium filix-femina – Wijfjesvaren 2.2.12 - Thelypteridaceae | familie moerasvarenfamilie • 3 geslachten, 3 soorten 2.2.12.1 - Oreopteris | geslacht • 1 soort Oreopteris limbosperma – Stippelvaren 2.2.12.2 - Phegopteris | geslacht • 1 soort Phegopteris connectilis – Smalle beukvaren 2.2.12.3 - Thelypteris | geslacht • 1 soort Thelypteris palustris – Moerasvaren 2.2.13 - Dryopteridaceae | familie niervarenfamilie • 3 geslachten, 16 soorten, 3 kruisingen 2.2.13.1 - Dryopteris | geslacht • 9 soorten, 2 kruisingen Dryopteris expansa – Tere stekelvaren Dryopteris dilatata – Brede stekelvaren Dryopteris carthusiana – Smalle stekelvaren Dryopteris cristata – Kamvaren Dryopteris filix-mas – Mannetjesvaren Dryopteris affinis agg.– Geschubde mannetjesvaren Dryopteris x deweveri (= carthusiana x dilatata) Dryopteris x uliginosa Dryopteris wallichiana Dryopteris erythrosora Dryopteris cycadina 2.2.13.2 - Cyrtomium | geslacht • 2 soorten Cyrtomium falcatum – IJzervaren Cyrtomium fortunei – Smalle ijzervaren 2.2.13.3 - Polystichum | geslacht • 5 soorten, 1 kruising Polystichum lonchitis – Lansvaren Polystichum aculeatum – Stijve naaldvaren Polystichum setiferum – Zachte naaldvaren Polystichum x bicknellii (= aculeatum x setiferum) Polystichun munitum - Zwaarvaren Polystichum tsus-simense - Smalle naaldvaren 2.2.14 - Polypodiaceae | familie eikvarenfamilie • 1 geslacht, 3 soorten, 1 kruising 2.2.14.1 - Polypodium | geslacht • 3 soorten, 1 kruising Polypodium cambricum - Zuidelijke eikvaren Polypodium interjectum – Brede eikvaren Polypodium vulgare – Gewone eikvaren Polypodium x mantoniae (= interjectum x vulgare) Bastaardeikvaren